Ish vaqtini hisobga olish tabeli — bu mehnatni tashkil etishda asosiy hujjatlardan biri bo‘lib, uning yordamida xodimlarning ish joyidagi amaldagi ishtiroki qayd etiladi. U nafaqat ichki nazorat va ish haqi hisoblash uchun, balki mehnat qonunchiligiga rioya etish uchun ham zarur. O‘zbekistonda tabel yuritilishi qat’iy tartibga solingan bo‘lib, deyarli barcha tashkilotlar uchun — mulk shakli va biznes hajmidan qat’i nazar — majburiy hisoblanadi.
Table of Contents
Tabelning asosiy vazifasi — har bir xodim nechta soat yoki kun ishlaganini hujjatli tasdiqlashdir. Aynan shu ma’lumotlar asosida ish haqi hisoblanadi, jumladan, ortiqcha ish haqi, tungi smenalar, dam olish va bayram kunlari uchun qo‘shimcha to‘lovlar. Bundan tashqari, tabel orqali normal jadvaldan chetlanishlar — kechikish, ish qoldirish, ta’til, xizmat safarlari, kasallik varaqalari qayd etiladi.
Tabel mehnat nizolari yuzaga kelganda ishonchli dalil bo‘lib xizmat qiladi. Masalan, agar xodim ish haqi miqdorini bahslasa yoki ish beruvchi Mehnat inspeksiyasi tomonidan tekshiruvga duch kelsa. Shu sababli ushbu hujjatning to‘g‘riligi va aniqligi huquqiy ahamiyatga ega.
O‘zbekistonda ish vaqtini hisobga olish Mehnat kodeksi hamda bir qator normativ hujjatlar, jumladan 1999-yil 5-martdagi 111-sonli Vazirlar Mahkamasi qarori bilan tartibga solinadi. Qonunchilikka ko‘ra, ish beruvchi barcha xodimlarning, jumladan vaqtinchalik va o‘rindoshlarning ham ish vaqtini hisobga olish majburiyatiga ega.
Tabelning yagona shakli mavjud: ko‘pincha Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlangan T-13 shakli qo‘llaniladi. Biroq ma’lumotlarni arxivlash va xavfsizlik talablariga rioya qilingan holda elektron shakllardan foydalanish ham mumkin.
Tabel yuritish ish beruvchining huquqi emas, balki majburiyatidir. Ushbu hujjatning yo‘qligi yoki noto‘g‘ri yuritilishi ma’muriy javobgarlikka va jarimalarga olib keladi.
Tabelda xodimlar ro‘yxati va oylik jadval bo‘lib, unda har bir kun uchun ishlangan vaqt qayd etiladi. Yozuvlar maxsus kodlar yoki belgilar ko‘rinishida yuritiladi.
Eng ko‘p ishlatiladigan belgilar:
«Я» (ishga kelgan),
«Н» (ishga kelmagan),
«ОТ» (mehnat ta’tili),
«Б» (kasallik varaqasi),
«К» (xizmat safari),
«ПР» (ishga chiqmagan),
«РВ» (dam olish kunida ishlagan).
Shu bilan birga, haqiqiy ishlangan soatlar yoki smenalar soni ham ko‘rsatiladi. Aynan shu ma’lumotlar asosida buxgalteriya ish haqini hisoblab chiqadi.
Odatda, tabelni kadrlar bo‘limi mutaxassisi, ish yurituvchi yoki buxgalteriyada mas’ul shaxs yuritadi. Kichik tashkilotlarda esa bu vazifa direktor yoki administrator zimmasiga yuklatilishi mumkin. Muhimi, mas’ul shaxs aniq tayinlangan bo‘lishi kerak, chunki hujjatning to‘g‘riligi va o‘z vaqtida to‘ldirilishi uchun u javobgar hisoblanadi.
Tabel har kuni yuritilishi lozim, shunda xatoliklar yoki o‘tkazib yuborishlarning oldi olinadi. Oyning oxirida hujjat mas’ul shaxs tomonidan imzolanadi va buxgalteriyaga topshiriladi. Ish haqi hisoblangach, tabel arxivga tikiladi va kamida 5 yil saqlanadi.
Raqamli texnologiyalar rivojlanishi bilan ko‘plab korxonalar elektron hisobga o‘tmoqda. Bu ayniqsa xodimlari ko‘p yoki moslashuvchan jadvalga ega tashkilotlar uchun qulay. Elektron tabel HRM tizimining bir qismi yoki buxgalteriya dasturiga integratsiya qilingan bo‘lishi mumkin, shuningdek, turniketlar yoki biometrik tizimlardan avtomatik ravishda ma’lumot olish imkonini beradi.
Shu bilan birga, qog‘oz shaklidagi tabel hamon dolzarb bo‘lib qolmoqda, ayniqsa byudjet tashkilotlari va kichik biznes uchun. Muhimi — ma’lumotlarning ishonchliligi va arxivda saqlanishini ta’minlash.
O‘zbekistonda tabel yuritishda xodim toifalarining o‘ziga xosliklarini hisobga olish zarur. Masalan, o‘rindoshlar uchun alohida tabel yuritiladi, ayniqsa ular qisqartirilgan jadval asosida ishlayotgan bo‘lsa. Mavsumiy yoki vaqtinchalik xodimlar uchun faqat haqiqatan ishlagan kunlar qayd etiladi. Shuningdek, fuqarolik-huquqiy shartnoma asosida ishlayotgan xodimlarning ham ish soatlari, agar shartnomada belgilangan bo‘lsa, tabelda ko‘rsatiladi.
Moslashuvchan jadval yoki masofadan ishlovchi xodimlar uchun esa elektron tabel qulayroq, unda ish soatlari maxsus dastur yoki shaxsiy kabinet orqali qayd etiladi.
Eng ko‘p uchraydigan xatolar — vaqtni noto‘g‘ri qayd etish, imzolar yo‘qligi, kodlarni noto‘g‘ri qo‘llash, ma’lumotlarni kechikib kiritishdir. Bularning barchasi ish haqi hisob-kitobida xatolarga, ichki nizolarga va soliq yoki mehnat inspeksiyasi bilan muammolarga olib kelishi mumkin.
Bunday vaziyatlarning oldini olish uchun tabel yuritish bo‘yicha reglament joriy etish, mas’ul xodimlarni o‘qitish va avtomatlashtirilgan vositalardan foydalanish tavsiya etiladi.
Ish vaqtini hisobga olish tabelini Verifix platformasi yordamida yuritish juda qulay va oson. Tizim jarayonni avtomatlashtirish uchun barcha zarur funksiyalarni taklif etadi: moslashuvchan shablonlar, standart kodlarni qo‘llab-quvvatlash, individual grafiklarni sozlash, turniket va biometrik tizimlar bilan integratsiya.
Barcha ma’lumotlar real vaqt rejimida mavjud bo‘lib, bu ishga kelishlarni o‘z vaqtida nazorat qilish, chetlanishlarni qayd etish va ortiqcha rasmiyatchiliksiz hisobotlarni shakllantirish imkonini beradi. Verifix tufayli tabel zerikarli majburiyat emas, balki oddiy va shaffof hisob vositasiga aylanadi.
Ish vaqtini hisobga olish 
Ish vaqtini hisobga olish 
Foydali materiallar 
Atamalar lug‘ati 
Atamalar lug‘ati 
Atamalar lug‘ati 
