O‘zbekiston va butun dunyo mehnat bozoridagi zamonaviy tendensiyalar shuni ko‘rsatadiki, ish vaqtini tashkil etishda moslashuvchanlik xodimlarning samaradorligi va motivatsiyasini oshirishda muhim omilga aylanmoqda. Masofaviy va gibrid ish formatlari kompaniyalarga ishlab chiqarish samaradorligini saqlash, ofis xarajatlarini kamaytirish va xodimlar qoniqishini oshirish imkonini beradi. Ammo bu formatlarni joriy etish huquqiy, tashkiliy va texnik jihatlarni chuqur tushunishni talab qiladi.
Table of Contents
Masofaviy ish formati xodim o‘z vazifalarini butunlay ofisdan tashqarida — uyda, kovoorkingda yoki qulay joyda bajarishini anglatadi. Gibrid format esa ofisda va ofisdan tashqarida ishlashni birlashtirib, xodimga ish vaqtini ikki joy o‘rtasida taqsimlash imkonini beradi.
Har ikkala yondashuvning o‘z afzalliklari va cheklovlari bor. To‘liq masofaviy ish maksimal moslashuvchanlikni ta’minlaydi, biroq yuqori o‘zintizom, barqaror aloqa vositalari va topshiriqlarni nazorat qilish tizimlarini talab etadi. Gibrid format esa hamkasblar bilan bevosita muloqotni saqlab qolish imkonini beradi, ammo ofisda bo‘lish jadvalini aniq rejalashtirishni talab qiladi.
O‘zbekiston mehnat qonunchiligi masofaviy ishlash imkonini nazarda tutadi, ammo bu holda mehnat munosabatlarini to‘g‘ri rasmiylashtirish zarur. Odatda bu mehnat shartnomasiga qo‘shimcha kelishuv tuzish orqali amalga oshiriladi, unda ish jadvali, mas’uliyat, ish vaqtini hisobga olish tartibi va to‘lov shartlari belgilanadi.
Kelishuvda, shuningdek, ish beruvchining majburiyatlari — texnik vositalar, dasturiy ta’minot va xavfsiz kirish imkoniyatini ta’minlash — aniq ko‘rsatiladi. Ishchi esa o‘z navbatida axborot xavfsizligi qoidalariga rioya qilishi va vazifalarni o‘z vaqtida bajarishi shart.
Masofaviy yoki gibrid formatni joriy etish ish vaqtini hisobga olish va topshiriqlarning bajarilishini nazorat qilish uchun shaffof tizim yaratishni talab qiladi. Buning uchun turli raqamli vositalar qo‘llaniladi: korporativ chatlar, loyiha boshqaruv platformalari, videokonferensiya tizimlari va elektron hujjat aylanishi dasturlari.
Ish beruvchi qaysi topshiriqlarni masofadan bajarish, qaysilarini esa ofisda amalga oshirish mumkinligini oldindan aniqlab olishi kerak. Gibrid formatda ofisda bo‘lish jadvali tuziladi, bu esa jamoaviy uchrashuvlarni va hamkorlikni saqlashga yordam beradi.
Masofaviy yoki gibrid shaklda ishlovchi xodimlarning ish haqi, ularning vazifalari bir xil bo‘lsa, ofisda ishlovchilarnikidan farq qilmasligi kerak. Farq faqat uy sharoitida ishlash bilan bog‘liq qo‘shimcha xarajatlar — internet, elektr energiyasi yoki jihozlar uchun kompensatsiya to‘lovlarida bo‘lishi mumkin.
O‘zbekiston kompaniyalari ko‘pincha xodimlarga shaxsiy texnika va internetdan foydalanish xarajatlarini qoplash uchun kompensatsiya to‘laydi. Bu to‘lovlar buyruqlar yoki ichki hujjatlar bilan belgilab qo‘yiladi, bu esa kelishmovchiliklarning oldini oladi.
Masofaviy ishning asosiy muammolaridan biri — korporativ madaniyat va jamoaviy ruhni saqlab qolishdir. Shu bois, kompaniyalar muntazam uchrashuvlar, videokonferensiyalar va onlayn yig‘ilishlarni tashkil etishlari lozim.
Shuningdek, xodimlar o‘z ishining kompaniya natijalariga ta’sirini tushunishlari uchun hisobot va fikr almashish tizimlarini joriy etish tavsiya etiladi. Samarali muloqot axborot bo‘shlig‘ini kamaytiradi va jamoa unumdorligini oshiradi.
Masofaviy va gibrid ishni samarali tashkil etish ishonchli texnik yechimlarsiz imkonsiz. Buning uchun xavfsiz tarmoqlar, litsenziyali dasturlar va ma’lumot saqlash tizimlari zarur.
Bundan tashqari, videomuloqot, hujjatlarni birgalikda tahrirlash va topshiriqlarni rejalashtirish imkonini beruvchi vositalar bo‘lishi kerak. Katta kompaniyalar odatda xodimlar uchun ichki qo‘llanmalar yaratadi, bu esa yangi tizimlarga moslashuvni tezlashtiradi.
Ofisdan tashqarida ishlash ma’lumotlar sizib chiqishi va kiberxavflarni oshiradi. Ish beruvchi xodimlarni axborot xavfsizligi qoidalari bilan tanishtirishi, VPN va shifrlangan kanallardan foydalanishini ta’minlashi lozim. Xodimlar esa bu qoidalarga rioya etishlari va korporativ texnikani to‘g‘ri ishlatishlari kerak.
Masofaviy va gibrid ishning afzalliklariga quyidagilar kiradi: ofis xarajatlarini kamaytirish, kengroq kadrlar bazasiga ega bo‘lish, xodimlar motivatsiyasini oshirish va ish-hayot muvozanatini saqlash. Shu bilan birga, topshiriqlarni nazorat qilish, muloqotni yo‘lga qo‘yish va axborot xavfsizligini ta’minlash kabi qiyinchiliklar ham mavjud.
Masofaviy yoki gibrid ish formatini muvaffaqiyatli joriy etish uchun quyidagilar tavsiya etiladi:
To‘g‘ri tashkil etilgan masofaviy va gibrid ish O‘zbekiston kompaniyalariga raqobatbardosh bo‘lish, iqtidorli mutaxassislarni jalb etish va biznes samaradorligini oshirish imkonini beradi.
Ish vaqtini hisobga olish 
Ish vaqtini hisobga olish 
Foydali materiallar 
Atamalar lug‘ati 
Atamalar lug‘ati 
Atamalar lug‘ati 
