O‘zbekistonda HR-avtomatlashtirish rivojlanishi

So‘nggi yillarda O‘zbekiston biznes jarayonlarini raqamlashtirish yo‘lida faol harakat qilmoqda. O‘zgarishlarning eng ko‘p sezilgan yo‘nalishlaridan biri bu — kadrlar boshqaruvi. HR-bo‘limlar qog‘ozbozlikdan voz kechib, tobora ko‘proq raqamli vositalardan foydalanmoqda: elektron tabel tizimlari joriy qilinmoqda, HRM-platformalar ishlatilmoqda, xodimlarni yollash va moslashtirish jarayonlari avtomatlashtirilmoqda.
Bu jarayon ayniqsa barqaror o‘sishga va ichki boshqaruvni optimallashtirishga intilayotgan kompaniyalarda yaqqol ko‘zga tashlanadi. Ushbu maqolada O‘zbekistonda HR-avtomatlashtirish qanday rivojlanayotgani, qaysi texnologiyalar qo‘llanilayotgani va qanday mahalliy yechimlar e’tiborga loyiq ekanini ko‘rib chiqamiz.

HR-jarayonlarni avtomatlashtirishga o‘tish sabablari

O‘zbekistonda HR-avtomatlashtirishga qiziqish bir nechta omillar bilan bog‘liq:

•        Kompaniyalar uchun kadrlar hisobi shaffofligi va samaradorligini oshirish zarurati ortmoqda.

•        Iste’dodlar uchun raqobat kuchaymoqda, biznes esa vakant lavozimlarni tez va sifatli yopishi lozim.

•        Davlatning raqamlashtirish tashabbuslari umumiy yo‘nalishni belgilab bermoqda va bunga yirik hamda o‘rta biznes ham ergashmoqda.

Bunga qo‘shimcha ravishda masofaviy yoki gibrid ish kabi tashqi omillar ham bor. Ular xodimlarni nazorat qilish va ular bilan samarali ishlash uchun yangi vositalarni talab qiladi.

HR-avtomatlashtirishning asosiy vositalari

Bugungi kunda HR-jamoalar O‘zbekistonda raqamli vositalarning to‘liq spektrini bosqichma-bosqich o‘zlashtirmoqda. Ular kundalik rutinni yengillashtiradi va strategik ishlarga ko‘proq vaqt ajratishga yordam beradi.

Asosiy yo‘nalishlar:

•        HRM-tizimlar — xodimning ish davrini boshidan oxirigacha boshqaradigan kompleks platformalar. Hisob yuritish, ta’til nazorati, KPI boshqaruvi va hisobot tayyorlashni yengillashtiradi.

•        Elektron tabel va ish vaqtini hisobga olish tizimlari — ish soatlari, kechikish va ortiqcha ishlashni avtomatik qayd etadi, maosh hisobini va intizom nazoratini soddalashtiradi.

•        ATS (nomzodlarni boshqarish tizimlari) — yollash jarayonini optimallashtiradi, rezyumelarni yig‘adi, muloqotni avtomatlashtiradi va vakantlarni yopish muddatini qisqartiradi.

•        O‘qitish va moslashtirish platformalari — yangi xodimlarning tez moslashuviga, mavjud xodimlarning esa muntazam bilimini oshirishga yordam beradi.

Avtomatlashtirish eng ko‘p takroriy va aniq hisob-kitobni talab qiladigan jarayonlarda foydali. Kompaniya qanchalik katta bo‘lsa, samarasi shunchalik kuchliroq seziladi.

Mahalliy yechimlar: O‘zbekistonda bozor qanday rivojlanmoqda

O‘zbekiston ham o‘zining mahalliy HR-platformalarini ishlab chiqmoqda. Ular mamlakat qonunchiligi va biznes realiyalariga moslashtirilgan.

Shu kabi misollardan biri — Verifix platformasi.

Verifix imkoniyatlari:

•        ish vaqtini hisobga olish (smena va grafiklarni moslashuvchan sozlash bilan);

•        elektron tabel va ish haqi tizimlariga integratsiya;

•        davomat, kechikish va ortiqcha ishlash bo‘yicha analitika;

•        kirish-chiqish nazorati tizimlari bilan integratsiya.

Muhimi shundaki, Verifix mahalliy kontekstga moslashgan: interfeysi o‘zbek va rus tillarida mavjud, texnik yordam esa mehnat qonunchiligi talablarini inobatga oladi.

Qaysi kompaniyalar allaqachon raqamli HR-vositalarini qo‘llamoqda

Avtomatlashtirish endi faqat IT va xalqaro kompaniyalar bilan chegaralanmayapti. Uni logistika, ishlab chiqarish, chakana savdo, bank sektori kabi yo‘nalishlarda ham qo‘llashmoqda.

Eng ko‘p talab qilinayotgan yo‘nalishlar — elektron tabel va vaqtni hisob tizimlari. Ular bahslarni kamaytiradi, shaffoflikni oshiradi va hisobot tayyorlashni tezlashtiradi.

Mutaxassislar fikriga ko‘ra, hatto 50 nafar xodimli kompaniyalarda ham avtomatlashtirish iqtisodiy samara bera boshlaydi — kadrlar bo‘limi yuklamasi kamayadi va hisobdagi xatolar sezilarli darajada qisqaradi.

Avtomatlashtirish yo‘lidagi to‘siqlar

To‘liq raqamlashtirish jarayonida ayrim muammolar mavjud:

•        Raqamli savodxonlik yetishmasligi, ayniqsa hududlardagi xodimlar orasida.

•        HR-mutaxassislar tajribasining yetarli emasligi — to‘g‘ri yechimni tanlash va joriy etishda.

•        Huquqiy cheklovlar — ba’zi kadrlar hujjatlarini to‘liq elektron shaklga o‘tkazish qonuniy xavflarsiz hali imkonsiz. Masalan, ta’tilni elektron tasdiqlash yoki shartnomalarni imzolash modullari sekin joriy qilinmoqda.

Yaqin yillarda bozorni nimalar kutmoqda

Kelgusi 2–3 yil ichida O‘zbekistonda HR sohasining raqamlashtirilishi tezlashishi kutilmoqda:

•        yangi mahalliy o‘yinchilar paydo bo‘ladi;

•        Verifix kabi platformalar funksiyalarini kengaytiradi;

•        HR-bo‘limlar qo‘lda boshqaruvdan ma’lumot va analitikaga ko‘proq o‘tadi;

•        HR-dashbordlardan foydalanish, xodimlar oqimi va ularning ishtirokini prognoz qilish yo‘lga qo‘yiladi.

Alohida ahamiyat kasb etadigan yo‘nalish — HR-vositalarni boshqa tizimlar (buxgalteriya, CRM, BI-platformalar) bilan integratsiya qilish. Bu biznesga kadrlar bo‘yicha to‘liq tasvirni ko‘rish va asosli boshqaruv qarorlarini qabul qilish imkonini beradi.